Πολλές ομάδες μελετητών και συγγραφέων σχεδιάζουν διαλέξεις για την Παρασκευή, την ημέρα που ο Donald J. Trump θα ορκιστεί ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, με θέμα κυρίως τις αμφιλεγόμενες πολιτικές που έχει εξαγγήλει.
Ορισμένοι ανθρωπολόγοι ωστόσο, έχουν μια διαφορετική προσέγγιση. Σχεδιάζουν εκδηλώσεις για εκείνη την ημέρα, όπου άνθρωποι – σε διάφορα μέρη, ακόμα και μέσω τηλεδιάσκεψης – θα διαβάσουν και θα συζητήσουν μια διάλεξη που έδωσε ο Michel Foucault, ο αείμνηστος φιλόσοφος, στο Collège de France. Οι διαλέξεις του Foucault έχουν δημοσιευθεί ως βιβλίο με τίτλο “Η Κοινωνία Πρέπει να Προστατευθεί” (Society Must Be Defended). Η ιδέα της ομαδικής ανάγνωσης υποστηρίζεται και από τα δημοφιλή περιοδικά American Anthropologist, American Ethnologist, Cultural Anthropology και Environment and Society.
“Αυτή η διάλεξη είναι πολύ χρήσιμη για τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, καθώς απαιτεί να λάβουμε υπόψιν ταυτόχρονα την αλληλεπίδραση της κυρίαρχης εξουσίας, την πειθαρχία, τη βιοπολιτική και τις έννοιες της ασφάλειας και της φυλής. Υπό το φως της τρέχουσας κοινωνικοπολιτικής κατάστασης, όπου η αντίδραση στον ακτιβισμό έναντι στον επίμονο ρατσισμό έχει διαιωνίσει πιο απροκάλυπτα το ρατσισμό ως πολιτικό λόγο, πρέπει να θυμόμαστε και να ξανασκεφτούμε το ρόλο του ρατσισμού ως κεντρικό, μάλλον όχι τυχαία, για τις πολιτικές και τις οικονομικές δραστηριότητες του κράτους», γράφουν οι δύο καθηγητές, West και Salyer, που διοργάνωσαν την προσπάθεια σε δημοσίευση στο blog Savage Minds.
Στη δημοσίευση τους, επισημαίνουν ότι πολλοί μελετητές, μετά τις εκλογές, πρότειναν ότι ήρθε η ώρα για τους διανοούμενους για να αλλάξουν τον τρόπο που ενεργούν και αλληλεπιδρούν με το κοινό. Η ιδέα, που απορρίπτουν οι καθηγητές, «είναι ότι οι μελετητές πρέπει να αλλάξουν κατά κάποιο τρόπο τι κάνουν και πώς το κάνουν, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτή τη φαινομενικά νέα πολιτική πραγματικότητα”.
Όπως λένε: “Ανησυχούμε ότι εστιάζοντας στην ανάγκη να αλλάξουμε ό, τι κάνουμε και πώς το κάνουμε, ξεχνάμε τι έχουμε κάνει καλά. Εργαζόμαστε για να κατανοήσουμε τον κόσμο μέσα από την έρευνα, τη διδασκαλία, τη γραφή και την ανάγνωση. Επίσης, παράγουμε γνώση που επιτρέπει σε άλλους να κατανοήσουν τον κόσμο και να εργαστούν για να τον αλλάξουν. Οι ερευνητές ασχολούνται με το διάβασμα (και μιλούν για το τι διαβάζουν) όλη την ώρα. Είναι ένας καλός τρόπος για μας να ανταποκριθούμε στην ορκωμοσία Trump”.
“Διαλέξαμε αυτήν την ανάγνωση, διότι έχει ένα πραγματικό εύρος ιδεών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση της ανισότητας και της βίας στο σύγχρονο έθνος-κράτος. Αν και σίγουρα δεν είναι το μόνο, ή ακόμα και [το] καλύτερο, ανάγνωσμα, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για αυτό το σκοπό, παρουσιάζει πολλές ιδέες που εξακολουθούν να φαίνονται πολύ πρωτότυπες, ακόμη και προκλητικές, 40 χρόνια αργότερα.
Αν έπρεπε να διαλέξουμε ένα απόσπασμα που μας προκαλεί να σκεφτούμε, πώς αντιλαμβανόμαστε τη σχέση του σύγχρονου κράτους με τα άτομα και τους πληθυσμούς, θα μπορούσε να είναι εκεί που ο Foucault επεξεργάζεται την παράδοξη φύση του καθεστώτος της βιοεξουσίας*, που σκοτώνει, ή αφήνει (τους ανθρώπους) να πεθάνουν, για τη βελτίωση της ζωής. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι μέσα από τη διαχωριστική πρακτική του ρατσισμού, ότι το κράτος επιχειρεί να τετραγωνίσει τον κύκλο: “Δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι ο ρατσισμός εφευρέθηκε εκείνη τη στιγμή. Είχε ήδη υπάρξει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως, νομίζω ότι λειτούργησε αλλού. Είναι πράγματι η εμφάνιση αυτής της βιοεξουσίας, που τον εγγράφει στους μηχανισμούς του κράτους. Αυτή τη στιγμή ο ρατσισμός είναι εγγεγραμμένος ως ο βασικός μηχανισμός εξουσίας, όπως αυτή ασκείται στα σύγχρονα κράτη”.
* H βιοεξουσία ορίζεται από το Foucault ως η εξουσία που έχει αντικείμενό της τη ζωή (τις συνθήκες ζωής) ενός συγκεκριμένου πληθυσμού, σύγχρονη των διαδικασιών πειθάρχησης και συμπληρωματική σε αυτές. Διαβάστε την ανάλυση του Χρ. Λυριντζή.
Οι αναγνώσεις που προτείνονται από τους West και Salyer είναι από την 11η διάλεξη του βιβλίου Society Must be Defended. Το PDF του Society Must be Defended είναι διαθέσιμο εδώ.
